Het Synthesizer ABC
Ben je aan het twijfelen over wat een oscillator, een envelopfilter, een arpeggiator of een sequencer eigenlijk is? In deze gids helpen we je hiermee. Hier worden alle concepten en termen van de synthesizerwereld definieert en uitgelegt. Daarom hebben wij voor jou in dit “Synthesizer ABC” een overzicht creëert waarin de belangrijkste termen op een eenvoudige manier worden uitgelegd.
Wat is het verschil tussen een analoge en een digitale synthesizer?
In de jaren zeventig maakte de wereld kennis met een overvloed aan geluiden en instrumenten van de synthesizers. Sindsdien is de ontwikkeling van zowel digitale als ook analoge synthesizers snel vooruitgegaan. De werkwijze van deze 2 instrumenten is echter verschillend; analoge Synthesizers produceren geluid door het opwekken van een elektrisch signaal wat door de speakers weer wordt omgezet in geluid. Ze synthetiseren, geluiden door golfvormen in verschillenden vormen door een printplaat te sturen. Deze geluidsgolven wordend dan daarna gefilterd en dat kan je op verschilleden manieren doen.
De digitale synthesizer hierin tegen is in feite een computer met toetsen. Deze computer maakt gebruik van digitale signaalverwerking, ook wel DSP genoemd, en hiermee wordt het audiosignaal verwerkt. Analoge synthesizers gebruiken printplaten om deze geluiden te creëren en digitale synthesizer emuleren de analoge variant. Dus eigenlijk kopieert de digitale synthesizer de analoge Synthesizer.
Wil je meer weten over de oorsprong en ontwikkeling van de synthesizer, dan lees hier meer over in dit artikel. In dit artikel worden de enkele stappen namelijk grondig uitgelegd
Arpeggiator
Wat is een Arpeggiator?
De Arpeggiator is een tool die je vaak bij synthesizer kunt vinden. Het is een functie die een arpeggio laat horen als je een akkoord indrukt. Elke keer als je een akkoord speelt, speelt de synthezier een arpeggio sequentie. Dit is een soort looping patroon van elke noot, waar alle noten allemaal tegelijk afgespeelt worden. Arpeggio wordt ook wel "gebroken akkoord" genoemd en is het is een leuke functie die veel gebruikt werd in de tachtiger jahren.
Aanzet
Wat is een aanzet of attack in de muziek?
De aanzet is de eerste fase van het volumeverloop, in het Engels wordt het ook wel “envelope “genoemd. De meeste omhullend generators werken volgens een indeling in vier fasen. Deze fasen zijn aanzet (attack), terugval(decay), aanhouden(sustain) en wegsterven (Release). De aanzet of ook wel attack genoemd, bepaalt de tijd die nodig is voor de toon om het maximale volumen (100%) te bereiken. Een piano kan door zijn hamers bijvoorbeeld het maximale volumen veel sneller bereiken als een gong.
Chorus
Wat is een chorus-effect?
Een chorus-effect treedt op wanneer meerdere geluiden met een vergelijkbare toonhoogte en timbre tegelijkertijd gespeeld worden. Het effect lijkt een beetje op een koor, waarin niet iedereen op exact hetzelfde tempo en dezelfde toon kan zingen. Met het chorus-audio-effect kun je dit effect simuleren, en hierdoor kan een enkele instrumentbron net zo klinken alsof er meerdere instrumenten tegelijk spelen. We hebben talloze chorus-effecten in zowel de analoge als de digitale wereld, met heel veel variaties. De primaire bedieningselementen voor moderne chorus.software-effecten omvatten parameters zoals periode of snelheid en amplitude.
Compressor
Wat is een compressor?
Een dynamisch effect waarbij je ervoor zorgt dat de dynamiek eenvormig wordt. Dit betekent dat, als je een drempel (threshold) instelt en wanneer het volume deze drempel overschrijdt, wordt het Compressor-effect geactiveerd en daarmee wordt het volume verlaagd - d.w.z. het geluid wordt comprimeert tot een geschikte grootte. Dit effect kan worden gebruikt om het geluid meer expressie te geven.
Cutoff (kantelfrequentie)
Wat is een Kantelfrequentie (cut-off)?
Een kantelfrequentie is het punkt waar een frequentie -3db bereikt. De meeste mensen denken dat het, het punkt is waar de kantelfrequntie begint. Maar dat is niet zo.
Er zijn 2 maar mogelijkheiden waar je kantelfrequentie kunt zien, dat is namelijk als een high-pass filter of een low-pass filter gebruikt. Deze twee instellingen kun je vinden in je EQ plugin.
D-Beam
Wat is een D-Beam?
Veel Roland-synthesizers beschikken over een D-Beam. Eeen D-Beam is eigenlijk gewoon een sensor die gemanipuleerd kan worden of gebruikt kan worden om geluiden te activeren. Hiervoor moet je je hand over de sensor heen en weer laten bewegen om het geluid te veranderen. Dit is een leuke functie als je het geluid van een synesizer op een interactive manier wilt veranderen. Hieronder kun je zien hoe een D-beam er uitziet.
Decay (Terugval)
Wat is decay?
De decay, ook wel terugval genoemd, is de tweede fase van het volumeverloop. De terugval beschrijft hoe het geluid vervaagt, direct nadat de toon het maximale volume (peak) bereikt heeft. Je kunt vaak met een volumeknop instellen hoe hard de peak aan het eind van de Attack moet klinken. Decay betekent overigens “vergaan” in het Nederlands.
Delay
Wat is delay?
De delay is een effect, dat een exacte kopie van een afgespeeld geluid reproduceert. De delay kan op veel verschillende manieren worden ingesteld; de hoeveelheid tijd er vergaat tot de herhaling, hoe vaak de toon moet worden herhaald, het volume van de herhaalde tonen, enz. Je kunt bijvoorbeeld delay gebruiken om een simpele melodie veel complexer te laten klinken.
Distortion
Wat is distortion?
Distortion is een een effect dat ontstaat als er te veel spanning door een versterker te gestuurd wordt. Als een audiosignaal de limieten van een versterker overschrijdt, vervormt het en produceert een hard en raspend geluid. Distortion hoor je vaak in rockmuziek, waarbij het signaal van een gitaar naar een versterker wordt gestuurd.
Effecten
Wat zijn effecten?
Effecten zijn een hulpmiddel voor het wijzigen van geluid. Er zijn drie categorieën; Vervorming, modulator (flange, chorus) en dimensionale effecten (Reverb, Delay).
Envelope (volumeverloop)
Wat is het volumeverloop?
Het volumeverloop noemen we in Synthesizertaal ook wel “envelope”. Het volumeverloop beschrijft de ontwikkeling van het volumeverloop van een geluidsborn in een synthesizer. Het kan geactiveerd worden met bijvoorbeeld een toest. Hiermee kan dan bepaald worden hoe zich het volume van de toon van begin tot eind ontwikkelt.
EQ (Equalisation)
Wat is EQ?
EQ is een hulpmiddel om het geluidsniveau in bepaalde frequentie bereiken te regelen - meestal bas, middenbereik, hoge tonen. Normaal zijn er geen EQ-instellingen op synthesizers omdat je de frequenties met verschillende filters regelt, maar op stagepiano’s zie je het best wel vaak.
Fine Tune
Wat is een Fine Tune?
Fine tune zijn toonhoogteaanpassing in zeer kleine intervallen - meestal in honderden halve tonen, ook wel 'cents' genoemd. Met Fine Tune kun je de oscillator gewoon in kleinere stapjes stemmen, en je hoeft niet de grove afstemknop te gebruiken.
Flanger
Wat is flanger?
Een flanger is een effect waarbij een signaal een korte echo wordt toegevoegd. Het is een audio-effect dat twee kopieën van hetzelfde effect combineert, waarbij de tweede iets wordt vertraagd, om een wervelend effect te produceren.
Gain
Wat is gain?
Gain is eigenlijk gewoon een ander woord voor volume, oftewel de decibel (dB) ingang van het elektrische systeem.
Glide
Wat is glide?
Glide is een effect dat ervoor zorgt dat een noot zonder een geluidsonderbreking naar een andere noot omhoog of omlaag schuift.
High Pass Filter
Wat is een high pass filter?
Door de cutoff in te stellen, kunt u een limiet instellen voor welke frequenties het high pass filter moeten passeren. Op deze manier krijg je alleen de frequenties boven de ingestelde limiet, maar de frequenties onder de limiet worden niet meegerekend. Het High-pass filter wordt hieronder aangetoond, waarbij de x-as de frequentie is en de y-as het decibelniveau.
Layer
Wat is een layer?
Een layer is wanneer je meerdere klanken op elkaar plaatst.
Low Frequency Oscillator (LFO)
Wat is een low frequency Oscillator?
Een oscillator beweegt heel langzaam en daardoor worden lage frequenties genereert (rond de 20 Hz). Je kunt ook een LFO gebruiken om een puls sensatie in de muziek te creëren, om daarmee de ritmische laag in de muziek te versterken.
Low Pass Filter
Wat is een low Pass Filter?
Dit werkt op dezelfde manier als de high pass filter, maar dan precies tegenovergesteld. Met de Cutoff kun je bepaalde frequentielimieten instellen. Waarbij de frequenties die lager zijn de limiet kunnen passeren en de frequenties die hoger zijn dan de limiet worden verwijderd. De Low Pass filter wordt hieronder aangetoond. De x-as is de frequentie en de y-as is het decibelniveau.
MIDI
Wat is midi?
Midi is een acroniem voor "Musical Instrument Digital Interface". Het is een systeem waarmee digitale instrumenten met elkaar kunnen communiceren.
Modulatie (Mod)
Wat is modulatie?
Modulatie is een methode om geluid expressie en beweging te geven. Je kunt bijvoorbeeld modulatie gebruiken om toonhoogte, filter en versterking te wijzigen.
Modulatie Wiel
Wat is een modulatie wiel?
Een modulatiewiel is een wiel om een modulatie-effect te regelen zoals (vibrato, tremolo)
Oscillator
Wat is een oscillator?
De oscillator is de bouwsteen van een synthesizer. Het is het onderdeel dat een signaal met een frequentie genereert. Een synthesizer kan een of meerdere oscillatoren hebben, die alle verschillende golfvormen kunnen hebben, zoals bijv. een blokgolf (square wave), sinusgolf (sine wave) of een zaaggolf (saw wave).
Panning
Wat is panning?
Rechts/ links positionering van een signaal. Door panning aan te passen, kun je het ene signaal helemaal naar rechts of links sturen.
Pitch-Bend
Wat is pitch-bend?
Een hulpmiddel om een gespeelde toon te 'buigen' - dat wil zeggen dat je de toon hoger of lager kunt maken nadat u de toon hebt gespeeld.
Preset
Wat is preset?
Een voorgeprogrammeerde geluidsinstelling. Meestal kun je een aantal presets in de synthesizer opslaan, en op die manier snel tussen de geluiden heen en weer schakelen, zonder veel instellingen te hoeven veranderen.
Release
Wat is release?
Dit is de vierde fase van het volumeverloop. Het wegsterven (Release) beschrijft hoe het geluid zich ontwikkelt na het loslaten van de toets. Bij het loslaten stelt u de tijd in die nodig is, voordat de toon volledig verdwijnt (0% volume) zodra u de toets loslaat.
Sample
Wat is een sample?
Dit is een digitaal opgenomen geluid, dat via een synthesizer kan worden afgespeeld. In de Kawai en Yamaha's stage piano’s vind je bijvoorbeeld samples van hun eigen akoestische piano's.
Sawtooth wave
Wat is een sawtooth wave?
Deze golfvorm heeft het kenmerk dat deze geleidelijk stijgt, en daarna weer recht naar beneden valt - of omgekeerd.
Sequencer
Wat is een sequencer?
Een Sequencer is een tool voor het creëren en opnemen van verschillende lagen van geluiden direct in de synthesizer, wat zeer karakteristiek is voor Workstation Synthesizers.
Sine Wave
Wat is een sine wave?
De Sinewave is een geluidsgolfs die het zuiverste geluid maakt van alle geluidsgoven. De golf heeft de vorm van een sinuscurve. Hieronder is een afbeelding, waar je een sinus wave kunt zien.
Split
wat is een split?
Een functie waarmee je het toetsenbord van de piano in twee of meer delen kan verdelen, zodat je op de synthesizer meerdere geluiden tegelijk kunt spelen.
Square Wave
Wat is een square wave?
Zoals de naam al doet vermoeden, heeft deze golfvorm een zeer hoekige vorm, die recht op en neer gaat. Je kunt een square wave zien op de afbeelding hieronder.
Sustain
Wat is een sustain?
Dit is de derde fase van het volumeverloop. Met de Sustain-knop stel je het volume in waarmee de sound klinkt, tot het moment dat je de keyboard-toets loslaat.
Threshold
Wat is een threshold?
Een threshold wordt gebruikt om te bepalen welk decibelniveau passeert moet worden voordat een dynamisch effect wordt geactiveerd (bijv. compressor)
Timbre
Wat is een timbre?
Een timbre beschrijft het esthetische karakter van een geluid maar ook de kwaliteit van het geluid. Een dwarsfluit heeft bijvoorbeeld een zacht en een hol timbre.
Tremolo
Wat is een tremolo?
Een tremolo is een modulatie-effect dat het volume van een toon beïnvloedt - het effect zorgt ervoor dat het volume met een bepaalde snelheid op en neer gaat.
Triangel Wave
Wat is een triangel wave?
Een triangel wave is een golfvorm met een lineaire stijging en daling. Je kunt de triangel wave zien op de afbeelding hier onder.
VCA
Wat is VCA?
VCA staat voor Voltage Controlled Amplifier - een circuit dat het volume regelt.
VCF
Wat is VCF?
VCF staat voor Voltage Controlled Filter – een circuit dat de filter regelt cutoff.
VCO
Wat is een VCO?
Een VCO is een Voltage Controlled Oscillator. Het is een circuit dat de toonhoogte van de oscillator regelt. Door de spanning in het circuit te verhogen, worden golfvormen gevormd.
Versterker
Wat is een versterker?
Een versterker is een elektronisch apparaat, die de taak heeft om het vermogen van een elektrisch signaal te verhogen. Het wordt ook gebruikt om de kwaliteit van een audiosysteem van lage kwaliteit te verhogen, door de lage en hoge tonen te verbeteren. Bijv. stereosystemen moeten op een versterker aangesloten zijn om muziek te kunnen afspelen. Versterker zijn ook verantwoordelijk voor het vergroten van het volume.
Vibrato
Wat is vibrato?
Vibrato is een modulatie-effect, die de toonhoogte van een toon kan regelen. Vibrato laat de toon een beetje meer op en neer zwaaien, wat kan leiden tot een meer genuanceerde expressie.